ΧΩΡΑ

Η ΧΩΡΑ

ΧΩΡΑ-02 Η πρώτη εντύπωση του επισκέπτη της Τήνου όταν αντικρίζει για πρώτη φορά την Χώρα είναι ότι τα αστικά της στοιχεία είναι περισσότερα από εκείνα της νησιώτικης ταυτότητας της. Κι όμως κάνουν λάθος! Η πόλις «κρατά» καλά φυλαγμένα τα μυστικά της.

Πίσω από την βιτρίνα της παραλίας κρύβεται μία ολόκληρη νησιώτικη πόλη που διατηρεί πολλά από τα στοιχεία του 19ου αιώνα την οποία ο επισκέπτης ανακαλύπτει σιγά-σιγά περιπλανώμενος στα σοκάκια της παλιάς πόλης. Σοκάκια, καμάρες, αρχοντικά και παλιές εκκλησίες, αλλά και επαύλεις με μεγάλους κήπους με οπωροκηπευτικά, λαγκάδια και κρήνες, πλακόστρωτα σοκάκια και σπίτια με οικόσημα, δίνουν απλόχερα στον επισκέπτη μια νησιώτικη πόλη που κρύβει μέσα της μπόλικη ιστορία.

Η "βιτρίνα" της παραλίας δίνει λάθος εντυπώσεις. Πρέπει να περπατήσετε μέσα της για να συναντήσετε τα μυστικά της

Αυτό που εκπλήσσει τον επισκέπτη είναι τα δαιδαλώδη σοκάκια, αλλά και ο αστικός χαρακτήρας των κατοικιών δηλωτικός της αστικής ανάπτυξης της πόλης την περίοδο μεταξύ του 18ου και 19ου αιώνα. Καταπληκτικά νεοκλασικά και σπίτια με έντονα τα σημάδια της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, αλλά και επαύλεις με κήπους είναι δηλωτικά ενός παρελθόντος οικονομικής και κοινωνικής ακμής.

Κυρίαρχο ρόλο έχει ο παλαιός δρόμος της Παναγίας, ένας πλακόστρωτος δρόμος με έντονο εμπορικό χαρακτήρα, η χάραξη και η κατασκευή του οποίου τοποθετείται στα μέσα του 19ου αιώνα. Ο νέος δρόμος της Παναγίας είναι μεταγενέστερος αφού κατασκευάστηκε την δεκαετία του ΄50.

Αξίζει όμως να δει κανείς την υφαντουργική σχολή, το παρεκκλήσι του καθολικού ναού του Αγ. Νικολάου, τον Ναό του Ποσειδώνα και Αμφιτρίτης στα Κιόνια, το Μουσείο Τηνίων Καλλιτεχνών και την Πινακοθήκη στο χώρο του Ιερού Ιδρύματος της Παναγίας, αλλά και το συγκρότημα του Πολυμέρειου το οποίου αφού ολοκληρώθηκαν οι εργασίες συντήρησης και ανακαίνισης, φιλοξενεί την μόνιμη έκθεση Γιαννούλη Χαλεπά.

Όμως, αυτό που κυριαρχεί στη πόλη, είναι το συγκρότημα της Παναγίας της Τήνου που από το βόρειο άκρο της πόλης φαίνεται ότι την παρακολουθεί, την αγκαλιάζει και την προστατεύει.

Η Χώρα είναι πρωτεύουσα του νησιού και ταυτόχρονα το εμπορικό και τουριστικό κέντρο του. Διαθέτει δύο λιμάνια: Το έξω (το καινούριο) που είναι το λιμάνι που θα προσεγγίσετε με το καράβι και το μέσα (το παλιό) που θα πλευρίσετε ερχόμενοι με ταχύπλοο.

Εκ πρώτης όψεως, η Χώρα δεν αποτελεί το γραφικότερο κομμάτι της Τήνου, αφού η άναρχη και συχνά ασυνεπής με το παραδοσιακό στοιχείο δόμηση, που εντάθηκε από τα τέλη της δεκαετίας το '60, αλλοίωσε το παραδοσιακό κυκλαδίτικο χρώμα της.

Ωστόσο θα συναντήσετε σημεία και περιοχές που θυμίζουν τη γραφική και ελκυστική Χώρα του παρελθόντος. Ο παραλιακός δρόμος (η παραλία), που ξεκινάει από το έξω λιμάνι, αποτελεί το επίκεντρο της τουριστικής κίνησης και πεζοδρομείται τις βραδινές ώρες του καλοκαιριού. Απομακρυνόμενοι από το έξω λιμάνι συναντάτε, πάνω από τον δρόμο, τη γραφική συνοικία της Παλλάδας, με τυπικά κυκλαδίτικα σοκάκια, τον καθολικό ναό του Αγίου Αντωνίου (πίσω από την παιδική χαρά), ταβέρνες και κέντρα διασκέδασης, την πλατεία "του πελεκάνου" (όπως είναι γνωστή από τον πελεκάνο - μασκότ της Χώρας) και τον μητροπολιτικό ναό των Ταξιαρχών με το μαρμάρινο καμπαναριό του 1803.

Συνεχίζοντας βόρεια της Παλλάδας, φτάνετε στην επίσης γραφική περιοχή γύρω από τους ναούς του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Ελευθερίου, με παλιά αρχοντικά, πλακόστρωτα καλντερίμια και την παλιά βρύση.

Ο κεντρικός δρόμος, η Λεωφόρος Μεγαλόχαρης, ξεκινάει από τη μαρμάρινη εξέδρα (πλατεία Παντανάσσης) στην παραλία και οδηγεί στον Ι.Ν. Ευαγγελιστρίας. Ανεβαίνοντας από την αριστερή μεριά του δρόμου, θα συναντήσετε το ναό του Αγίου Γεωργίου (του 1691), εμπορικά καταστήματα, το Αρχαιολογικό Μουσείο, το Πνευματικό Κέντρο, το εκκλησιαστικό λύκειο. Από τη δεξιά μεριά, το Δημαρχείο, τη Δημοτική βιβλιοθήκη και το Άλσος του Ιερού Ιδρύματος με τις προτομές μεγάλων Τήνιων καλλιτεχνών. Ο στρωμένος κόκκινος διάδρομος χρησιμοποιείται από πιστούς που ανεβαίνουν γονατιστοί στη Μεγαλόχαρη.

Το προσκύνημα στον Ι.Ν. Ευαγγελιστρίας μπορεί να συνδυαστεί με επίσκεψη των Μουσείων του Π.Ι.Ι.Ε.Τ που βρίσκονται στο ίδιο συγκρότημα. Κατεβαίνοντας από το ναό της Μεγαλόχαρης μπορείτε να ακολουθήσετε τον πεζόδρομο Ευαγγελιστρίας, που διαθέτει εμπορικά καταστήματα σε όλο το μήκος του, την Υφαντουργική Σχολή και χώρους τέχνης ντόπιων καλλιτεχνών. Εξερευνήστε τα κάθετα γραφικά σοκάκια και τη συνοικία της Μαλαματένιας (Ναού της Κοίμησης της Θεοτόκου).

Συνεχίζοντας στην παραλία (περνώντας το ύψος του κάθετου δρόμου, της οδού Τριών Ιεραρχών με τον ομώνυμο ναό) συναντάτε την κυκλική νησίδα που σας κατευθύνει προς τα χωριά. Ακολουθώντας τη λεωφόρο Ζαννάκη Αλαβάνου στρίβετε στην ταμπέλα αριστερά για τον "καινούριο" δρόμο ή συνεχίζετε ευθεία και ακολουθείτε την αριστερή οδό στη διχάλα μετά το ναό της Αγίας Παρασκευής για τον "παλιό δρόμο" των χωριών.

Μετά την κυκλική νησίδα και το παρκάκι, φτάνετε στο εντυπωσιακό Πολυμέρειο, που στεγάζει το Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού (Ι.ΤΗ.Π.). Η παραλία καταλήγει στο λιμανάκι με τον παλιό ταρσανά, ενώ αν συνεχίσετε το δρόμο που περνάει πάνω από την παραλία (στο εκκλησάκι του Αη-Γιάννη) κατευθύνεστε προς την Αγκάλη και τον παραλιακό δρόμο του Αγίου Φωκά.

Με το νόµο Καποδίστρια, η Τήνος διαιρέθηκε σε δύο δήµους, Τήνου και Εξωµβούργου, και την Κοινότητα Πανόρµου. Στο ∆ήµο Τήνου περιλαµβάνονται η Χώρα και κάποια χωριά, στο ∆ήµο Εξωµβούργου τα περισσότερα χωριά της ενδοχώρας και στην Κοινότητα Πανόρµου ο Πύργος και τα γύρω χωριά. Τα χωριά του ∆ήµου Τήνου, της Κοινότητας Πανόρµου, καθώς και το µεγαλύτερο µέρος της Χώρας είναι ορθόδοξα, ενώ ο ∆ήµος Εξωµβούργου περιλαµβάνει χωριά καθολικά, ορθόδοξα και άλλα µεικτά, δηλαδή µε κατοίκους και των δυο δογµάτων, οι οποίοι για αιώνες συνυπάρχουν ειρηνικά.

Με τον πρόσφατο νόμο, όμως, του Καλλικράτη, ολόκληρο το νησί αποτέλεσε έναν ενιαίο δήμο. Το Δήμο Τήνου.